Son yıllarda teknolojik inovasyonlara bağlı olarak endüstrileşme ve iş modelleri de boyut değiştirmektedir. Çıkış noktası dijital para birimi bitcoini kullanmak için olsa da blockchain teknolojisi yeni potansiyel alanlarına doğru genişlemektedir. Blok zinciri, benzersiz bir metodoloji izleyerek verilerin işlenmesini ve depolanmasını sağlayan bir teknolojidir. Veriler genellikle merkezi olarak depolanmaz, bir bilgisayar ağı üzerinden dağıtılmış bir defter üzerine gönderilmektedir. Bu bilgisayarlar her bir işlemi deftere işleyip, blok zincirin kopyasını tutmaktadırlar. Veriler kriptografi kullanarak birbirine bağlanan bu bloklarda saklanmakta, her blok bir önceki bloğun bir parmak izini içermektedir.
Değişmezlik, şeffaflık, sağlamlık ve aracıların ortadan kaldırılması özellikleri ile blockchain teknolojisi tedarik zinciri alanında hızla yer almaya başlamaktadır. Blockchain teknolojisi tedarik zincirinin tedarik aşamasından ürünün teslimine kadar olan tüm süreçlerinde kullanılmaktadır. Buna göre, tedarikçiler tarafından üretilen bir ürün öncelikle ana dağıtım merkezine gelir, gerekli ithalat ve ihracat evrakları blockchain ağı üzerine yüklenerek şifrelenir, varış noktasına ulaşan ürün ile ilgili özet beyanının verilmesi, gümrüklü antrepoya alınması, antrepo beyannamesinin verilmesi, ithalat beyannamesinin verilmesi gibi birçok gümrük adımlarının hepsi blockchain üzerinden gerçekleşerek izlenir. Bu şekilde ilgili bütün ticari ve teknik evraklar blockchain teknolojisi ile korunup izlenerek dijitalleştirilebilmektedir.
Türkiye’nin tedarik zinciri alanındaki ilk blockchain uygulaması lojistik, ticaret, banka ve gümrük müşavirliği şirketlerinin güçlerini birleştirerek hayata geçirilmiştir. Burada önerilen model, Lyon'dan Manisa'ya gönderilecek bir ürün olan blok zincir tedarik zinciri yönetimini içermektedir. Tedarikçiler tarafından üretilecek tüm ürünler ilk olarak Schenker Lyon dağıtım merkezine gönderilecek, ikinci olarak gerekli ithalat ve ihracat belgeleri blok zinciri ağına yüklenecektir. Gümrük beyannamesi, menşe belgesi, faturalar ve lojistik adımlar gibi şifreli belgelerin tümü blok zinciri üzerinden takip edilebilmektedir.
Türkiye'de bu pilot çalışma ile tedarik zincirinde yer alan blok zincir teknolojisi, sistemin bir kez daha şeffaf, kullanıcı dostu, esnek olduğunu ve kullanıcılara ve anlaşmalı taraflara doğrudan fayda sağlayabileceğini kanıtlamıştır. Bu pilot çalışma bir kez daha blockchain'in lojistikteki zorlukların üstesinden gelmeye ve tedarik zinciri süreçlerinde verimliliği arttırmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir.
Öte yandan dış ticaret endüstrisi yasalardan doğrudan etkilenmiştir; yerel ve ülkeler arası yasal düzenlemeler zorunlu kesintilere neden olabilir. Ayrıca yasal eksiklikler ülkeler arasında karmaşık sorunlara neden olabilmektedir. Blockchain “yeni” bir teknoloji olarak kabul edildiğinde çoğu şirket Türkiye'de nitelikli BT uzmanı bulamamaktadır. Ayrıca kültürel farklılıklar sistemi doğrudan etkilemiştir. Son olarak, blok zincir teknolojisi, bitcoin gibi kripto para birimlerini ve onların olumsuz imajını desteklemektedir.
Blockchain teknolojisindeki operasyonel verimlilik, kolay evrak işlemleri, daha iyi takip gibi lojistik aktörlere, müşterilere ürün kökenleri hakkında istedikleri bilgileri sağlamakta, lojistik maliyetlerini düşürmektedir. Tüm bu eylemler küresel ticaret değerini arttırmakta ve şirketleri milyonlarca kişiye kadar tasarruf etmektedir. Ayrıca başka sektörlere yeni iş modeli aktivasyonu sağlamaktadır.
Comments